‘Ik heb altijd de motivatie gehouden mijn havo-diploma te halen’
Een enorme doorzetter, zo kun je Joël Smidt wel noemen. In de zomer van 2023 heeft hij op 22-jarige leeftijd via staatsexamens vo zijn havo-diploma gehaald. Iets waarvan hij altijd droomde, maar de realiteit anders liep.
Bij de geboorte van Joël blijkt dat hij hsp heeft (hereditaire spastische paraparese). Hierdoor heeft hij spasticiteit in alle ledematen. Hij kan moeilijk schrijven en lopen en heeft minder energie. De basisschool komt hij goed door, maar op de middelbare school gaat het met de uitvoering van passend onderwijs mis.
Veel stress
Door allerlei omstandigheden komt Joël thuis te zitten. Met de Inspectie van het Onderwijs wordt afgesproken dat Joël onder begeleiding vanuit het reguliere onderwijs thuis aan de slag gaat met afstandsonderwijs.
‘Dat ging heel goed”, zegt Joël, ‘maar ik wilde meer en toen begon het gedonder. Allereerst bleek het voor de inschrijvingsschool onmogelijk om de extra vakken binnen gebruikelijke tijd te leveren en daarnaast lukte het ze niet om digitale werkboeken aan mij te verstrekken, terwijl ik zonder die aanvullende software niet goed kan meedoen’
De leerplichtambtenaar meldt zich en daarnaast ontstaat er ook onenigheid met de school over de ontbrekende uitvoering van de zorgplicht. Deze hele situatie zorgt voor veel stress. ‘Ik kreeg te horen dat ik matig tot slecht zou presteren en dat ik op deze manier op mijn 25ste mijn diploma nog niet gehaald zou hebben. Dat terwijl ik supergemotiveerd was, goede cijfers haalde en juist extra dingen wilde leren’, verzucht Joël aan de eettafel.
Geen perspectief, toch perspectief
Lang verhaal kort, Joël valt definitief uit het schoolsysteem. ‘Ik had geen perspectief meer op een diploma. Ik had er in mijn beleving alles aan gedaan om onderwijs te krijgen maar werd buitengesloten. Ik was uitgeput maar mijn motivatie om het havo diploma te gaan halen heb ik altijd gehouden. Ik had alleen geen idee hoe.’
Via-via komt Joël in contact met Ton, een onderwijscoach, die hem wijst op de mogelijkheid van staatsexamens. ‘Ik was best wel verbaasd dat ik er daar toen nog nooit van gehoord had, maar ik dacht wel meteen, dat is mijn kans!’
Samen met zijn coach wordt het plan gemaakt om gespreid examen te doen en op die manier in drie jaar het havo-diploma te halen. ‘Voor mijn examens in het eerste jaar wilde ik vakken doen waar ik energie van kreeg’, zeg Joël met een blij gezicht. ‘Ik ben gegaan voor filosofie, maatschappijleer en Engels. Aangezien ik in het voortgezet onderwijs al eerder met tweetalig onderwijs was begonnen, was Engels voor mij een logische keus. Voor het vak filosofie kreeg ik persoonlijke begeleiding; van Carl, docent filosofie’. In zijn eerste jaar haalt Joël alle drie de vakken. In jaar twee voegt hij daar nog certificaten voor Duits, maatschappijwetenschappen en het profielwerkstuk aan toe.
Strategisch leren
Net als in het reguliere onderwijs bestaat het eindcijfer bij de staatsexamens uit twee onderdelen. Het cijfer van het centraal schriftelijk examen en het cijfer van het college-examen (dat is te vergelijken met het schoolexamen). Om te weten wat je voor de college-examens moet kennen en kunnen, moet je de vakinformatie op de site van DUO goed lezen. Die neemt Joël samen met zijn coach dan ook goed door. ‘Ik wilde heel precies duidelijk hebben, wanneer ik welke stof moest kennen. Op die manier kon ik met beperkte energie en tijd strategisch leren’, zegt Joël.
‘Het derde jaar was het moeilijkste om te leren’, zegt Joël. ‘Ik ging voor geschiedenis, muziek en Nederlands. Bij dat laatste vak mocht ik mijn betoog houden over kansenongelijkheid, nou daar had ik door mijn hele situatie wel wat over te zeggen’, zegt Joël. ‘Daar komt bij dat ik bij toeval een docent Nederlands ben tegengekomen. Die heeft me geholpen met mijn literatuurlijst’.
Mogelijkheden voor maatwerk
Voor het college-examen muziek zou Joël tijdens het examen eigenlijk een instrument moeten spelen, maar dat lukt Joël niet. ‘Daarom mocht ik naast het zingen zelf gecomponeerde werken laten horen. Voor de muzikale begeleiding mocht ik andere mensen meenemen. Zo speelde mijn vader elektrisch gitaar, mijn zus akoestisch gitaar en twee vrienden viool en gitaar. Samen hebben we onder andere Hard rock hallelujah van Lordi en The piano man van Billy Joel gespeeld. Ik speelde daarbij op mijn mondharmonica. In eerste instantie zag ik enorm tegen dit examen op. Gelukkig bleken er dus mogelijkheden voor maatwerk te zijn. Op die manier heb ik er uiteindelijk enorm van genoten.
Na zijn laatste mondelinge college-examen krijgt Joël te horen dat hij zijn diploma heeft gehaald. ‘Door allerlei redenen bleek het passend onderwijs voor mij helaas toch niet passend. Dat heeft me echt diep geraakt. Toen ik van de staatsexamens hoorde, kreeg ik het vertrouwen dat ik zo mijn havo diploma zou kunnen halen. Nu dat gelukt is, ga ik eerst even bijkomen. Daarna wil ik muziek gaan studeren aan het conservatorium, want met mijn diploma heb ik nu eindelijk mijn toegangsticket voor mijn vervolgopleiding,’ zegt Joël met een grote glinstering in zijn ogen.